Uzależnienie od alkoholu

CO TO JEST ALKOHOLIZM?

Definicja słownikowa mówi, że alkoholizm jest chorobą powstającą wskutek nadużywania napojów alkoholowych. W potocznym, rozpowszechnionym w społeczeństwie znaczeniu alkoholizm oznacza stan bardzo zaawansowanej degradacji fizycznej, psychicznej, duchowej i materialnej, związany z nadużywaniem alkoholu. Alkoholizm jest chorobą postępującą i rozwijającą się w czasie. W jej przebiegu można wyodrębnić następujące fazy: wstępną, ostrzegawczą, krytyczną oraz chroniczną. Uzależnienie rozwija się powoli i podstępnie, a osoba uzależniona nie zdaje sobie z tego sprawy. Dla obserwatora zewnętrznego całkowicie niezrozumiałym jest stan, gdy osoba uzależniona znajduje się w tak zwanym ciągu alkoholowym i z całkowitą pewnością twierdzi, że kontroluje swoje picie. Zdolność do tak ogromnego zniekształcania obrazu rzeczywistości bierze się stąd, że wieloletnie picie deformuje umysł, a zwłaszcza system regulacji relacji ja-świat czyli osobowość.

Alkoholizm jest chorobą nieuleczalną, tzn. nie można się z niej całkowicie wyleczyć. Każdy uzależniony będzie do końca życia alkoholikiem, a to oznacza, że nie będzie potrafił pić alkoholu w sposób kontrolowany. Jednak po spełnieniu określonych warunków staje się możliwe zachowanie całkowitej i trwałej abstynencji. W ten sposób można powstrzymać dalsze postępowanie choroby. Uzależniony może wtedy stopniowo wychodzić z czynnej fazy choroby i osoba pijąca zaczyna stawać się trzeźwym alkoholikiem.

SYMPTOMY ALKOHOLIZMU (ZESPOŁU UZALEŻNIENIA OD ALKOHOLU)

Zespół uzależnienia od alkoholu to kompleks zjawisk fizjologicznych, behawioralnych i poznawczych, wśród których picie alkoholu dominuje nad innymi zachowaniami, które poprzednio miały dla pacjenta większą wartość. Głównym objawem zespołu uzależnienia jest pragnienie alkoholu (często silne, czasami przemożne). Wypicie alkoholu nawet po bardzo długim okresie abstynencji może wyzwalać zjawisko gwałtownego nawrotu innych objawów zespołu uzależnienia, znacznie szybciej niż pojawienie się uzależnienia u osób poprzednio nieuzależnionych.

Na ostateczne rozpoznanie uzależnienia pozwala identyfikacja trzech lub więcej następujących cech lub objawów występujących łącznie przez pewien okres czasu w ciągu ostatniego roku. Są to:

  • Silne pragnienie lub poczucie przymusu picia („głód alkoholowy”).
    Upośledzona zdolność kontrolowania zachowań związanych z piciem (trudności w unikaniu rozpoczęcia picia, trudności w zakończeniu picia do wcześniej założonego poziomu, nieskuteczność wysiłków zmierzających do zmniejszenia lub kontrolowania picia).
  • Fizjologiczne objawy zespołu abstynencyjnego pojawiającego się, gdy picie alkoholu jest ograniczane lub przerywane (drżenie mięśniowe, nadciśnienie tętnicze, nudności, wymioty, biegunki, bezsenność, rozszerzenie źrenic, wysuszenie śluzówek, wzmożona potliwość, zaburzenia snu, niepokój, drażliwość, lęki, padaczka poalkoholowa, omamy wzrokowe lub słuchowe, majaczenie drżenie) albo używanie alkoholu lub pokrewnie działającej substancji (np. leków) w celu złagodzenia ww. objawów, uwolnienia się od nich lub uniknięcia ich.
  • Zmieniona (najczęściej zwiększona) tolerancja alkoholu (ta sama dawka alkoholu nie przynosi oczekiwanego efektu) potrzeba spożycia większych dawek dla wywołania oczekiwanego efektu.
  • Z powodu picia alkoholu – narastające zaniedbywanie alternatywnych źródeł przyjemności lub zainteresowań, zwiększona ilość czasu przeznaczona na zdobywanie alkoholu lub jego picie, bądź uwolnienia się od następstw jego działania.
  • Uporczywe picie alkoholu mimo oczywistych dowodów występowania szkodliwych następstw picia (picie alkoholu, mimo, że charakter i rozmiary szkód są osobie pijącej znane lub można oczekiwać, że są znane).

Pużyński S., Wciórka J. (red.) „Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne”, Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”, Instytut Psychiatrii i Neurologii, 2000.